Uygurlar döneminde de yazılı eserlerin varlığı Türkçe hakkında bilgi sahibi olmamızı sağlamıştır. Özellikle İslamiyet'in kabul edilmesinden sonra Türkçemize Arapça ve Farsça sözcükler girerek Türkçe kelime haznesi daha da gelişmiştir. Zamanla Türkçe Araplaşma tehlikesi altına girse de hiçbir zaman özünden bir şey kaybetmemiştir.
Osmanlı döneminden sonraki cumhuriyet döneminde Latin alfabesine geçişten sonra Türkçe yabancı kelimelerden arındırılarak şu anki halini almıştır.
Türkçenin Temelinde İlk Yazıtlar: Orhun Kitabeleri
Türkçe'nin temeli dendiğinde Göktürk devleti zamanında dikilen Orhun Yazıtları belge niteliğindeki ilk temel eserlerden biridir. Bu yazıtlarda kullanan Türkçe dili bizlere Göktürk öncesi dilin nasıl olduğu hakkında fikir verirken dönemin Türkçe kullanımını da anlamamızı sağlamaktadır.Mustafa Kemal Atatürk Türk diline ve tarihine çok önem vermiş hatta bu alanda çalışmaların yapılması için gerekli kurumların ivedilikle kurulmasını istemiştir. Bu kurumların çalışmalarıyla birlikte Orhun Kitabelerinin Türk dili hakkında verdiği bilgilere daha rahat ulaşılmış, Türk dilinin bilinmeyenleri de gün yüzüne çıkarılmıştır. Türkçenin temeli dediğimiz zaman Orhun Kitabeleri başlangıç noktası diyebiliriz.
Divan-ı Lugati't Türk ve Türkçe İçin Önemi
Türkçe için dönüm noktası sayılabilecek bir eser olan Divan-ı Lugati't Türk o dönemin en büyük Türkçe sözlüğüdür. Eser Araplara Türkçe öğretmek amacıyla yazılmıştır. Dönemin Türkçesi hakkında bilgi veren bu eser Türkçe'nin tarihini ve temelini araştırırken en çok faydalanan bir başyapıttır. O dönemde Türk dilini diğer dillerin etkisinden korumak için yazılmış olan eser şu an kullandığımız Türkçe'nin temelini oluşturmasından dolayı büyük önem arz etmektedir.Türkçe'nin Kolları
Türkçe denilince sadece Türkiye Türkçesi olarak algılanmamak gerekir. Şu an dünyada çeşitli Türk ülkelerinde Türkçenin farklı versiyonları konuşulmaktadır. Bir Azeri Türkçesi ile Türkiye Türkçesi arasında temelde aynı olsalar da ufak tefek farklılıklar vardır. Bu farklılıklar konuşulan dilin coğrafyasından kaynaklanmaktadır. Zamanla her Türkçe kolu farklı evrimlere uğrayarak çeşitlenmiştir.Türkçe'nin kollara ayrılımı göçler sonucunda oluşmuştur. Kimi Türkler Orta Asya'da kalırken kimisi Batı'ya gitmiştir. Hâl böyle olunca Türkçe kollara ayrılmıştır.
- İlk kol Karluk dilleridir bu diller günümüzde varlığını yitirmek üzeredir. Bu kola mensup diller Uygur Türkçesi ve Özbek Türkçesidir.
- İkinci olarak Kıpçak Türkçesi ele alınabilir, geniş bir coğrafya da konuşulan bu diller Özbekistan ve Kırgızistan' da konuşulan Türk dillerini kapsamaktadır.
- Üçüncü kol Sibirya(Kuzey Doğu) dilleridir. Altay gibi Kuzey Doğu'da bulunan Türklerin kullandığı dillerdir.
- Dördüncü kol ise bizim coğrafyamızda hâkim olan Oğuz dilleridir. Türkiye Türkçesinin de içinde olduğu bu kol günümüzde kullandığımız Türkçedir. Oğuz dilleri sınıfında bulunan Türkçeler arasında farklılıklar olsa da benzerdir.
Tüm bu diller temelinde aslında tek noktada birleşmektedir fakat tarihsel süreçler farklı coğrafyalara olan göçlerin etkisiyle çeşitlenmiştir. Bu çeşitlilik bir kayıptan ziyade kültürel bir hazinedir.
Dünya tarihinde köklü yeri olan dilimiz günümüzde bile etkileşim ve değişim içerisindedir. Global etkiyle dilimiz yabancı dillerden kelimeler kazanmakta hatta kelime de kaybetmektedir. Özellikle İngilizce etkisi dilimizde yozlaşmaya yol açmaktadır.
Temeli M.Ö. dönemlere dayanan dilimizin daha derinden araştırılması bizlere yeni bilgiler sunacağı gibi Türkçenin hakkettiği yerde olmasına yardımcı olacaktır.
